Yatırımcı blokajı, sermaye piyasası araçları için en kritik kavramlardan biri olarak karşımıza çıkmakta. Sermaye Piyasası Kurulu’nun kontrolündeki menkul kıymetlerin alım ve satımına yeni başlayanlar, yatırımcı blokajı nedir? diye merak ederken bu konuda internet ortamında çok sayıda kılavuz ve makale mevcut. Ne var ki yatırımcı blokajı ile ilgili makaleleri incelediğimizde kullanıcılara yanlış ya da eski bilgiler sunulduğunu görmekteyiz.
Yatırımcı blokajı ile alakalı merak ettiklerinizi en güncel hali ile size özel paylaşıyor olacağız. İçeriğimizde yer alan bilgilerin tamamı güncel olup eski bilgileri göz önünde tutarak işlem yapmamanızı, yatırımcı blokaj konusunda olduğu gibi diğer sermaye piyasası işlemlerinizde de buna dikkat etmenizi öneririz.
Yatırımcı Blokajı Nedir?
Bilindiği gibi Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde tüm yatırımcıların hesapları bulunmakta ve bu hesaplara ilişkin emirler, yatırım kuruluşlarına verilmektedir. Blokaj, adından da anlaşılacağı gibi bir hesaba ilişkin emirlerin gerçekleşmesini engellemek adına konulmaktadır. Yatırımcı, hesabındaki menkul kıymetlere bloke koyarak izni dışında alım ve satım emri verilmesini engelleyebilir.
Yatırımcı blokajı konulan bir hesapta yer alan menkul kıymetleri satmak ya da yenilerini almak için ilk olarak blokeyi çözmek gerekir. Yatırımcı blokajı, saat 03:00 ile 08:00 arasında gerçekleşmektedir. Çözme işlemlerinde bu gibi saat sınırlaması bulunmamaktadır. Yani yatırımcı blokesi koymak isteyen bir yatırımcının işlemi yalnızca 03:00 ile 08:00 saatleri arasında gerçekleştirilirken günün 24 saati boyunca herhangi bir zaman diliminde bloke çözme işlemi gerçekleştirilebilir.
Bloke olayını bankalardaki hesaplara benzetmemiz mümkün. Bireyler, banka hesaplarına da kendi talepleri ile bloke koyabilirler. Örneğin; A Bankası’ndaki hesabınızda 10.000 TL’nizin olduğunu varsayalım. Normal şartlar altında hesap bakiyesi de kullanılabilir limit de 10.000 TL olacaktır. Eğer bu hesaba bloke koymak isterseniz hesap bakiyeniz 10.000 TL, tamamına bloke koymanız halinde kullanılabilir limitiniz ise 0 TL olarak görülür. Hesabınızdan işlem yapmak ya da bir yere para transferi gerçekleştirmek istediğinizde ilk olarak hesap üzerindeki blokeyi çözmeniz gerekecektir.
Banka hesapları gibi menkul kıymet hesaplarında da işlem yapabilmek için ilk olarak blokeyi çözmek gerekir. Günün dilediğiniz bir saatinde bloke çözme işlemi yaparak hesaplarınızdaki ya da alt hesaplarınızdaki blokeyi kaldırabilir ve alım satım işlemi gerçekleştirebilirsiniz.
Sermaye artırımına konu olan menkul kıymetler, yatırımcı blokajında önemli bir yere sahiptir. Sermaye artırımı sonrasında hesaba gelen yeni paylar, blokaja tabiidir. Yani sermaye artırımı sebebi ile hesabınıza yeni pay gelmişse, bu paylar da bloke altında tutulacaktır. Dilerseniz blokajı adet bazlı olarak da uygulayabilirsiniz. Bu durumda belirlediğiniz adede göre blokaj uygulanırken sınırlamaya tabii olmayan paylar üzerinde blokaj görülmez.
Otomatik Blokaj Nedir?
Yatırımcı blokajını tanımladıktan sonra bir de otomatik blokaj nedir? ona bakalım. Otomatik blokaj, bir tür bloke emri olarak görülebilir. Bir önceki başlıkta da ifade ettiğimiz üzere bloke işlemleri, günün belirli saatlerinde işleme alınmaktadır. 03:00 ile 08:00 arasında menkul kıymet hesaplarına blokaj uygulanabilmektedir. Otomatik blokaj ise bu saat dilimi dışında kalan süre zarfında hesaba bloke uygulanması emrinin verilmesidir.
Otomatik blokaj kavramının daha iyi anlaşılabilmesi adına yine bir örnek üzerinden devam edelim. Diyelim ki bir yatırımcı saat 01:00’de hesabındaki menkul kıymetler üzerine blokaj koymak istiyor. Saat 03:00 ve 08:00 arasında işlem yapılamayacağı için bu yatırımcı, otomatik blokaj seçeneğini tercih edebilir. Bu durumda işlem yapılabilir saat geldiğinde hesap üzerine bloke konulacaktır. Blokajın kaldırılmasında herhangi bir zaman kısıtı bulunmadığından bu işlemi bloke çözme için tekrar etmeye gerek kalmayacaktır. Kullanıcılar, diledikleri zaman menkul kıymet blokesini kaldırma şansına sahiptirler.
Yatırımcı Blokajı Nasıl Konulur?
Yatırımcı blokajı nasıl konulur? Sorusunun yanıtı oldukça basit. Bunun için dilerseniz e-yatırımcı uygulamasını cep telefonunuza ya da tabletinize indirebilirsiniz. Ayrıca MKK’nın resmi web sitesinde yer alan e-yatırımcı uygulamasını da kullanabilirsiniz. Uygulamaya mevcut e-yatırımcı şifrenizle ya da güncel e-devlet şifreniz ile giriş yapabilirsiniz.
TC kimlik numaranızı ve şifrenizi girdikten sonra sisteme başarılı bir şekilde girmiş olmanız gerekir. Sisteme girdikten sonra sol üst kısmında yer alan menü çubuğunu kullanabilirsiniz. Menüde yer alan yatırımcı blokajı sekmesine tıklamanız gerekmekte. Tıkladıktan sonra açılan sayfada yer alan blokaj koy butonunu kullanarak dilediğiniz hesaba kolayca bloke koyabilirsiniz. İşlemleriniz tamamlandıktan sonra ekranda blokaj uygulandığına dair mesajı gördüğünüzden emin olunuz.
Blokaj işlemleri her gün 03:00 ile 08:00 saatleri arasında gerçekleştirilmektedir. Eğer hesabınız için otomatik blokaj uygulamazsanız bu saatler dışında bloke emri de veremezsiniz. Bloke emri verdiğinizde işlem saati başladığı andan itibaren hesabınıza blokaj uygulanacaktır. Bloke uygulanacak hesaplarınızı kendiniz seçebileceğiniz gibi tüm ana ve alt hesaplarınıza bloke konulmasını da sağlayabilirsiniz.
Yatırımcı Blokajı Nasıl Kaldırılır?
Yatırımcı blokajı koyma işleminin ardından şimdi de yatırımcı blokajı nasıl kaldırılır? sorusuna göz atalım. Bu işlem için de yine e-yatırımcı uygulamasını kullanabilirsiniz. E-devlet şifrenizle ya da MKK şifrenizi kullanarak sisteme giriş yapmanız gerekmekte. Yine ana menüdeki yatırımcı blokajı sekmesine tıklayarak ilgili sayfaya erişiniz. Giriş yaptığınız sayfada yer alan hesaplarınızdan blokesini kaldırmak istediğiniz hesabı seçin ve daha sonra blokaj çöz butonuna tıklayın.
Blokaj koyma işleminin aksine bloke kaldırma işlemini günün dilediğiniz bir saatinde gerçekleştirebilirsiniz. Blokeli bir hesapla ilgili işlem yaptığınızda hata alıyorsanız yatırımcı blokajı sayfasına mutlaka göz atmanızı öneririz. Eğer hesaplarınız üzerindeki blokeyi kaldırmadan işlem yapmaya çalışıyorsanız bundan kaynaklı hata alıyor olabilirsiniz. İşlem öncesinde hesaplarınızdaki blokajı kaldırmanız gerekecektir. Bu işlemi tamamladıktan sonra alım ve satım işlemlerinize devam edebilirsiniz.
E Yatırımcı Blokaj Nedir?
Sermaye piyasasında faaliyet gösteren yatırımcıların büyük bir kısmı e yatırımcı blokaj nedir? sorusunu dile getirmekte. E yatırımcı blokajı, standart yatırımcı blokajı ile aynı işlemi ifade etmektedir. Yatırımcılar, kendileri dışında başkalarının hesaplara erişimini ve işlem yapılmasını engellemek adına bu yöntemi tercih edebilirler. Ayrıca otomatik blokaj koymak kaydı ile hesaplarda gelecekte meydana gelen değişimlere karşı da bir tür önlem alabilirler.
E yatırımcı blokaj, güvenlik açısından da tavsiye edilen bir uygulamadır. Uzmanlar, menkul kıymetlerle alakalı bir işlem yapılmayacaksa söz konusu menkul kıymetlerin yer aldığı hesaplara mutlaka blokaj konulması gerektiği hususunda yatırımcıları uyarmakta. Dolayısı ile bir işlem gerçekleştirmiyorsanız menkul kıymetlerinizin yer aldığı hesaplara ve alt hesaplara mutlaka blokaj koymanızı öneririz.
Yatırımcı Blokajı Ne İşe Yarar?
Yatırımcı blokajı, yatırımcılar için tasarlanan bir tür güvenlik mekanizması olarak ifade edilebilir. İradesi dışında yatırımcının hesabında bulunan menkul kıymetlere ilişkin bir tasarruf sağlanmaması adına MKK tarafından geliştirilmiş bir sistemdir. 03:00 ile 08:00 saatleri arasında yatırımcının talep etmesi halinde gerçekleştirilebilecek bir işlem olup günün herhangi bir saatinde kolaylıkla kaldırılabilmektedir.
Yatırımcı Blokajı Ücretli mi?
Sermaye piyasası araçların alış ve satışını gerçekleştiren yatırımcılar, yatırımcı blokajı için herhangi bir ücret ödemezler. Bu işlem, MKK tarafından alınan standart ücret ve komisyonlarına dâhildir. Yani bir menkul kıymet hesabı üzerine konulan ya da kaldırılan blokaj için yatırımcıdan herhangi bir komisyon alınmamaktadır.
Sistem, doğrudan MKK e-yatırımcı giriş bilgileri ile kullanılabilmektedir. Ayrıca hesabı olan kişiler, e-devlet bilgilerini kullanmak sureti ile de sisteme giriş sağlayabilirler.
