Vesaik, dış ticarete konu malların gümrüklerden teslim alınabilmesi için gerekli olan tüm evraklara verilen isimdir. Dış ticarette oldukça sık kullanılan bu yöntem, ihracatçı açısından güven unsurudur. Ayrıca ithalatçıya da önemli avantajlar sağlamaktadır.
Vesaik Mukabili Ne Demek?
Vesaik mukabili, dış ticarete konu malların tesliminin ancak ödeme ile mümkün olduğu bir ticaret biçimidir. İthalatçı, ihracatçı tarafından kendi bankasına gönderilen vesaik evraklarını alabilmek için ödeme yapmalıdır. Ödeme yapılmadan vesaik evrakları banka tarafından teslim edilmeyecektir. Eğer ithalatçı ve ihracatçı ödeme yapılmadan evrakların teslimi ile alakalı bir anlaşma yaparsa bu durumun bankaya bildirilmesi gerekir. Bankaya vesaik evraklarının bedelsiz teslimi ile alakalı Swift mesajı gelirse ödeme yapılmadan da evrak teslimi yapılabilir.
Vesaik Mukabili Ödeme Nedir?
Vesaik mukabili ödeme, ithalatçının ihracatçı tarafından bankasına gönderilen vesaikler için yaptığı ödemeyi ifade eder. Dış ticaretin ana hatlarından biri olan vesaikin çalışma mantığı son derece basittir. İhracatçı firma, dış ticaret sözleşmesine dayalı olan malı hazırlar ve yüklemeyi yapar. Malların gümrükten alınabilmesi için gerekli olan tüm evrakları (vesaik) bankasına iletir.
İhracatçının bankası, kendisine teslim edilen vesaikler için gerekli işlemleri yapar (dosya ve referans numarası oluşturma, kayda geçme vb.) Daha sonra yurt dışı taşıma şirketleri vasıtası ile güvenli bir şekilde varsa aracı bankaya, yoksa doğrudan ithalatçının bankasına gönderir. Aracı bankaya gönderim durumunda aracı banka, evrakları ithalatçının bankasına gönderecektir. İthalatçının bankası, kendisine ulaşan vesaik evrakları ile alakalı bildirimi müşterisine yapar.
İthalatçı firma, bankasına gelen vesaik evraklarını alabilmek için belirlenen tutarı ödemekle mükelleftir. Ödeme yapıldıktan ve SWIFT mesajı oluştuktan sonra (ACK SWIFT) vesaik evrakları ithalatçı tarafından teslim alını ve mallar gümrükten çekilir.
Dış Ticarette Vesaik Nedir?
Dış ticaretin altın araçlarından biri olan vesaik, gümrükten malların çekilebilmesi için gerekli tüm evraklardır. Bu evraklar arasında menşe şahadetnamesi, konşimento, packing list, bill of loading, sigorta ve poliçe, gümrük beyannamesi gibi evraklar bulunmaktadır. Bu evrakların gönderim amacı, malların gümrükten sağlıklı bir şekilde çekilebilmesidir. Evraklar olmadan gümrükten mal teslimi yapılmayacağı için ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. İthalatçı, kendi bankası aracılığı ile vesaik bedellerini ödeyerek kendisine gönderilen evrakları bankadan teslim alabilir.
Vesaik Mukabili Ödeme Riskleri
Vesaik mukabili ödeme riskleri, genel olarak ithalatçı açısından oluşan risklerdir. Zira vesaik mukabilinde önce ödeme yapılır ve ardından mallar çekilir. Dış ticaret için yapılan sözleşmeye uygun şekilde hazırlanıp hazırlanmadığı bilinmemektedir. Bu sebeple ithalatçı açısından bir risk oluşturur. İhracatçı açısından oluşan risk ise ithalatçının malları almak için ödeme yapmamasıdır. Bu durumda ihracatçı o malları geri çekmeli veya orada başka bir firmaya satmalıdır. Aksi taktirde ülkede uygulanan dış ticaret kanunlarına göre malların millileştirilmesi bile mümkündür.
Profesyonel şekilde yapılmayan bir ihracat vesaik işlemi, ihracatçı açısından da riske dönüşebilir. Malların teslim alınmaması ve millileştirilerek ihale ile satılması, ihracatçı açısından önemli bir risk olarak ortaya çıkar. Dolayısı ile vesaik mukabili ödeme olsa dâhi ihracatçının o ülkenin yasal prosedürlerini iyi bilmesi ve mal teslim sürelerini mutlaka takip etmesi gerekir.
Mal Mukabili Nedir?
Mal mukabili, yurt içinde sıkça rastlanan açık hesap karşılığı mal satışının dış ticaretteki karşılığıdır. Bu uygulamada ihracatçı, malları yükler ve malların gümrükten teslim alınması için gereken evrakları mallarla birlikte ya da bankası aracılığı ile ithalatçıya gönderir. İthalatçı, evrakları teslim aldıktan sonra gümrükten malları alır ve daha sonra ödemesini yapar.
Mal Mukabili Ödeme Nedir?
Mal mukabili ödeme, gümrüğe gelen malların evrak karşılığında teslim alınarak akabinde ihracatçı firmaya ödeme yapılmasını sağlayan bir uygulamadır. Ödeme genellikle bankalar ve aracı bankalar yoluyla yapılır. İthalatçının hiç ödeme yapmaması da mümkündür; bu sebeple ihracatçı açısından riskli bir uygulama olduğu söylenebilir. İthalatçı açısından malları almadan ödeme yapılmayacağı için herhangi bir risk içermemektedir.
Mal Mukabili Ödeme ile Vesaik Mukabili Arasındaki Fark
Mal mukabili ödeme ile vesaik mukabili arasındaki fark, bu işlemlerin birbirinin tersi olmasıdır. Vesaik mukabilinde riskin büyük bir kısmı ithalatçı tarafından üstlenilirken mal mukabilinde risk paylaşımının büyük bir kısmı ihracatçıya düşmektedir.
Vesaik mukabilinde vesaik evrakları ithalatçının bankasına gönderilir ve ithalatçının ödeme sonrasında evrakları teslim alması sağlanır. Dolayısı ile sözleşmeye uygun bir biçimde hareket edilip edilmediği, ödeme yapılmadan bilinemez. Mal mukabilinde ise ithalatçının vesaik evraklarını teslim alması için ödeme yapmasına gerek duyulmaz. Malları teslim aldıktan sonra hiç ödeme yapılmaması riski de saklıdır. İhracatçının burada mutlak dikkat stratejisi uygulaması ve tam olarak güvenmediği ülkeler ve firmalarla mal mukabili şeklinde sözleşme imzalamaması gereklidir.
Peşin İthalat Nedir?
Tıpkı vesaik mukabili ve mal mukabili gibi peşin ithalat ödemesi de dış ticarette en sık karşılaşılan uygulamalardan biridir. İthalatçı firma, ithal edeceği malların bedelini peşin olarak öder. Dolayısı ile ihracatçı açısından bir risk yoktur. Riskin neredeyse tamamı ithalatçıya yüklenmiştir. İthalatçının güven üzerine kurulu bir ilişki olmadan böyle bir yola başvurmaması gerekir. Ancak büyük firmalara yapılacak ödemeler için peşin ithalat yönteminin kullanılması önerilmektedir.
Peşin ithalatta ödeme banka kanalı ile ihracatçı firmaya gönderilir. İhracatçı firma, ödemeyi aldıktan sonra yüklemeyi yapar ve gümrükten mal çekilebilmesi için gerekli evrakları ithalatçıya teslim eder. İthalatçı firma, kendisine gönderilen evraklarla birlikte malları gümrükten çekebilir.
Peşin ithalat ödemesi yapılabilmesi için ortada bir proforma/fatura bulunmalıdır. Ödeme talimatına mutlaka proforma/fatura numarası yazılmalıdır. Ayrıca karşı firmaya ait hesap bilgileri ile banka bilgileri de ödeme talimatında yer almalıdır. Karşı banka hesap bilgileri arasında en önemli bilgi ise Swift kodudur. Swift kodunun peşin ithalat transfer formunda olması şarttır.
İthalat bedelinin gönderileceği banka ile karşı firmanın adresi farklı ise, yani banka ile firma farklı ülkelerde ise bir takım riskler oluşacaktır. Özellikle firmaların mail adreslerinin hacklenmesi yolu ile dolandırıcılık faaliyetlerinde bulunulabilir. Böyle bir durumda ithalatçı firmanın tüm riskleri kabul ettiğine dair taahhüt alınabilir. Firmanın ihracatçı firma ile iletişime geçerek adres teyidi yapması çok daha sağlıklı olacaktır.
Vesaik Kredisi Nedir?
Vesaik kredisi, ithalatçı firmanın kendisine gönderilen vesaik evraklarını öz kaynaklarını kullanmak yerine bankadan finanse etmesidir. Döviz olarak borçlanılacaksa mutlaka döviz gelir beyanı bulunmalıdır. Bir bankaya ibraz edilen döviz gelir beyanı, diğer bankalar tarafından da görüntülenebilir.
Vesaik evrakları ithalatçının bankasına geldikten sonra ithalatçı firma, bu evrakları kredi karşılığında almak istediğini bankasına bildirebilir. Banka, müşterisinin kredi limitine bağlı olarak vesaik ödemesinin bir kısmını ya da tamamını kredi olarak kullandırabilir. Vesaik evraklarının teslim alınması için vesaik bedelinin tamamı ödenmelidir. Dolayısı ile kredi limiti yetersiz kalıyorsa diğer kısım müşteri tarafından tamamlanmalıdır.
Vesaik kredisi ödemesi yapıldıktan sonra Swift mesajının oluşması ile birlikte evraklar ithalatçı firmaya teslim edilir. Firma, aldığı evraklar ile beraber malları çeker ve borcunu bankaya anlaşılan ödeme planı üzerinden yapar. Vesaik kredilerinde vade belirlemesi de yine banka ile müşteri arasındaki kredi anlaşmasına bağlıdır. Vade uzadıkça kredi taksitleri düşerken toplam maliyet artacaktır.
