Reeskont Nedir? Reeskont Kredisi Nasıl Alınır?

Reeskont, reiskonto kavramının zamanla kalıplaşmış halidir. Reeskont nedir? sorusunun daha iyi anlaşılabilmesi adına iskonto nedir? sorusunun yanıtlanması gerekmektedir. İskonto, finansal anlamda indirim ve belirli bir kıymetin belirlenen bir bedel karşılığında bir elden başka bir ele geçmesi olarak tanımlanabilir, reeskont ise; bu işlemin bir daha gerçekleşmesi, yani el değiştiren kıymetin tekrar el değiştirmesi olarak tanımlanabilir. 

Reeskont Kredisi Nedir?

Reeskont kredisi, Merkez Bankası kaynaklarından ihracatçı ve döviz kazandırıcı faaliyeti bulunan firmalara kullandırılan uygun maliyetli bir kredidir. Bu kredinin amacı, doğrudan ya da dolaylı olarak ihracatı bulunan, yurt dışına hizmet ihracı yaparak ülkemize döviz kazandıran firmaları uygun maliyetli bir kredi ile desteklemektir. Reeskont kredisi, ihracat taahhüdü içeren bir kredi türü olarak da değerlendirilmektedir.

TCMB Reeskont Kredisi Kimler Alabilir?

TCMB reeskont kredisi, aşağıdaki şartları sağlayan firmalar tarafından kullanılabilmektedir;

• İhracat faaliyeti bulunan firmalar.
• İhracat yapılmasına yönelik mal üreten imalatçı firmalar.
• Sağladığı hizmeti yurt dışına satarak ülkemize döviz kazandıran şirketler.

Reeskont Faiz Oranı Nedir?

Reeskont faiz oranı, Merkez Bankası tarafından sunulan reeskont kredisi hizmeti için uygulanan faiz oranını ifade eder. Faiz oranı, Merkez Bankası tarafından belirlenmekte ve güncel finansal veriler dikkate alınarak yayımlanmaktadır. Para arzı ve piyasanın kredi iştahına bağlı olarak düşük veya yüksek şekilde belirlenebilmektedir. 

2021 yılında belirlenen reeskont kredisi faiz oranı %15,75 iken yine Merkez Bankası tarafından belirlenen iskonto oranı %14,75 seviyesindeydi. Bir önceki yıl olan 2020 yılında ise iskonto ve faiz oranı 1 baz puan daha yüksek seviyelerdeydi. Görüldüğü gibi para arzı ve kredi hacmi, reeskont kredisi faiz ve iskonto oranının belirlemesinde birincil unsurlar arasında yer almakta.

1.sütun yürürlülük tarihini, 2.sütun iskonto oranını ve 3.sütun avans faiz oranına denk gelmektedir.

Reeskont Kredisi Vadesi Ne Kadar?

Reeskont kredisi vadesi maksimum 360 gün olarak belirlenmektedir. Kredinin kullandırıldığı günün geçerli kurundan Türk Lirası’na dönülmek sureti ile kullandırılırken geri ödemeler ilgili döviz cinsinden yapılmaktadır. Ödemelerin döviz olarak yapılması, Merkez Bankası’nın döviz rezervi açısından önemlidir. Merkez Bankası, döviz rezerv dengesini oluştururken geri dönecek reeskont kredisi ödemelerini de dikkate almakta ve dengeyi buna göre sağlamaktadır.

İhraç taahhütlü kredilerde maksimum vade 180 gün olarak belirlenmiştir. İhraç taahhüdü, ileriki dönemde ihracatı olacak bir firmanın bu ihracatı referans göstererek finansman sağlaması anlamına gelir.  

Eximbank Reeskont Kredisi

Dış ticaret denince ilk akla gelen banka olan Eximbank, reeskont kredilerinde de söz sahibi konumdadır. Merkez Bankası tarafından belirlenen reeskont kredisi limitlerinin büyük bir kısmı Eximbank aracılığı ile kullanılmaktadır. Dolayısıyla yurt dışına hizmet ihracatı yapan, doğrudan ihracatı olan ya da ihracata yönelik imalatı olan firmaların Eximbank’ta muhakkak limitlerinin olması gerekir. 

Eximbank limitleri, bankanın kendi tahsis birimi tarafından belirlenmektedir. Dolayısıyla bir alt ya da üst limitten söz etmek standart olarak mümkün görünmemekte. Firmalar, mali tabloları ve Eximbank tarafından istenen belgeleri bankaya sunarak limit çalışması talebinde bulunabilirler. 

Eximbank, firma değerlendirmesi neticesinde başvuru sahibi firmalara belirli bir limit tanımlar ve reeskont kredi limiti de bu limitler arasında yer alır. Faiz oranı her firma için sabit olup Eximbank tarafından dönemsel olarak belirlenmektedir. Dolayısıyla diğer kredi türlerinde olduğu gibi her firmaya farklı bir faiz oranı sunulması mümkün değildir. Azami vadeler ise Merkez Bankası tarafından belirlenmektedir. Güncel reeskont kredisi vadesi 360 gün ile sınırlanmıştır. Daha detaylı bilgi için Eximbank Kredisine göz atabilirsiniz.

Diğer Bankaların Reeskont Kredileri

Bankalar, ellerinde bulunan senet, devlet tahvili, borsada işlem gören tahviller gibi değerli belgeleri Merkez Bankası’na sunmak sureti ile reeskont kredilerinden faydalanabilirler. Alınan limitler, belirli şartları sağlayan firmalara kullandırılmaktadır. Merkez Bankası kaynaklarından sağlandığı için diğer dış ticaret kredilerine göre çok daha uygun maliyetli olduğu söylenebilir.

Bankalara başvuruda bulunurken aşağıdaki belgelerin temin edilmesi gerekmektedir;

• Ticaret Sicil Gazetesi
• Vergi Levhası
• İmza Sirküleri
• Döviz Gelir Beyanı (SMMM onaylı)
• İhraç Taahhüt Formu (bankadan temin edilebilir)
• Son 3 yıla ait detay mizan ve vergi beyannamesi
• Talep edilmesi halinde güncel Bağımsız Denetim Raporu

Reeskont Dışı İhracat Kredileri

İhracata yönelik olarak verilen krediler reeskont kredileri ile sınırlı değildir. Ne var ki reeskont kredisi faiz oranının diğer ihracat kredilerine oranla daha uygun olduğu söylenebilir. Firmalar, Eximbank ya da diğer bankalar aracılığı ile ihracata yönelik kredi kullanabilirler. Döviz borçlanmasına esas kredilerde döviz gelirinin beyan edilmesi şarttır. İhraç taahhütlü kredilerde ise belirlenen süre zarfında ihracat yapıldığına dair evrakların bankaya teslimi gerekir. Bankalar, ihracat taahhüt kapamalarında aşağıdaki evrakları talep ederler;

• İlgili işleme ait fatura
• İlgili ihracata ait gümrük beyannamesi
• Serbest Bölge üzerinden ihracat yapıldıysa ‘’Serbest Bölge Çıkış Formu’’
• Beyanname ve faturaların kapamaya sayılmasına dair talimat (bankadan temin edilebilir)

İhraç taahhütlü kredilerin zamanında kapatılmaması, kredi kullanımı esnasında uygulanan vergi muafiyetinin iptali anlamına gelir. Bu durumda kredi tutarına bağlı olarak belirli bir ceza ödenmelidir. Bu ceza, banka tarafından firma hesabına borç kaydedilmek sureti ile tahsil edilmektedir. Kapamaların belirlenen süre zarfında yapılması, bu açıdan büyük önem arz eder.

İhracatı olan firmalar, ithalat ya da ihracat kredisi kullanmak suretiyle de finansman desteği alabilirler. Bunun için firmanın finansman kullanılacak bankada kredi limitinin olması gerekir. Ayrıca ithalat ya da ihracat akreditiflerine teyit eklenmesi de ihracatçı firmaların yararlanabileceği türden kredilerdir. Firmalar, kredi kullanmak sureti ile yurt dışı ödemelerini yapabilirler. Aynı zamanda Türkiye’deki bir bankaya gelen vesaik evraklarının teslim alınabilmesi için yapılması gereken ödemeler de kredi aracılığı ile karşılanabilir. Firma, kredi kullanmak sureti ile vesaik ödemesi yapar ve bankadan vesaik evraklarını teslim alır. Alınan evraklarla beraber gümrük müdürlüğünde işlem yapılabilir.