Askerlik borçlanması nasıl yapılır meselesi ülkemiz insanı için en önemli konuların başında gelmektedir. İnternette en çok aranan ‘askerlik borçlanması sorgula’ veya ‘askerlik borçlanmasını devlet ödeyecek’ veyahut da geçen yıl için ‘askerlik borçlanması ne kadar’ şeklindeki aramaların çok yoğun oluşu bunu kanıtlar niteliktedir.
Askerlik Borçlanması Nedir?
Ülkemiz gerçeklerinden birdir ki erkekler askere gider ve bu süreçte onlar sigortalı bir işçi veya memur olarak çalışamazlar. Yasa buna izin vermemektedir. Bu nedenle askerlikte geçen süreler, tamamen veya kısmen, sonradan ödenmek üzere borçlanılabilmektedir. İşte bu silâh altındaki er veya erbaşların ve aynı zamanda yedek subay okulunda geçen askerlik sürelerinin borçlanılması olgusu, kamuoyunda çok yaygın adıyla ‘askerlik borçlanması’ diye adlandırılmaktadır.
Askerlik Borçlanması Ne Kadar Geriye Çeker?
Askerlik borçlanması, sonuç olarak, emeklilik için sigortalılık başlangıç tarihini sigortalının lehine olacak şekilde öne çekme olayıdır ve bu anlamda o sigortalı kişinin eksik prim günlerini tamamlaması için çok yararlı bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Zaten böyle olduğu içindir ki, yukarıda da işaret edildiği gibi, çok sorulara ve araştırmalara konu olmaktadır.
Bütün bu sebeplerden ötürü, askerlik borçlanması, askerlik görevini yerine getirmiş her erkek sigortalıların emekliliği hak edişini daha erkene çekerek onlar lehine durumları kendilerine sunmaktadır.
Askerlik Borçlanması İçin Öncelikle Ne Yapılır?
Askerlik borçlanması için sigortalı olarak tescil edilmiş bulunanların, er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerinin, tamamını veya bir kısmını amaçlayarak, kendilerinin veya hak sahipleri tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı başvuruları yoluyla talepte bulunmaları ile borçlandırılmaları olayıdır ki, ilkin bu başvurunun gerçekleştirilmesi icap eder.
Askerlik Borçlanmasının Ön Şartları Nelerdir?
Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda askerlik görevini ifa etmiş kimseler için askerlikte geçen bu sürelerinin borçlandırılması mümkün olmaktadır. Aksi durumda, yani askerlik görevinde bulunmayanlar veya askerlikten muaf tutulanlar askerlik borçlanması denilen durumu yapamazlar.
Askerlik Borçlanmasının Süresi Ne Kadardır?
Askerlik borçlanması, en fazla, kişini yaptığı askerlik görevinin süresi kadar gerçekleştirilebilmektedir.
Askerlik Borçlanması Ödeme Şekli Nasıldır?
Askerlik borçlanması talebinde bulunacak olan kişinin öncelikle ilgili formu askerlik şubesinden doldurulması gerekir. Sözü edilen işbu ‘askerlik borçlanması formu’nda ilgili kişinin hangi tarihler arasında askerlik yaptığına dair bilgileri ve varsa askerlikten sayılmayan sürelerine ilişkin detaylar bulunur.
Söz konusu bu form askerlik şubesi tarafından onaylandıktan sonra 4/a sigortalıları (SSK’lılar) en son çalıştıkları işyerinin bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerine, 4/b sigortalıları da (Bağkurlular) ise dosyalarının bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerine müracaat ederler.
Borçlanma başvurusunda bulunan kişinin, talebine konu olan tutar belli olup kendisine tebliğ edilmesi sonrasında bir ay içinde söz konusu askerlik borçlanma tutarının ödenmesi şarttır. Bir ay içinde ödenmeyen tutarların, tekrar ödenmesi işleminin gündeme alınabilmesi mümkün değildir. Ama konunun çözümü vardır. Başvuru işleminin yenilenmesi gerekmektedir.
Askerlik Borçlanması Nasıl Hesaplanır?
İlgili yasa gereği askerlik borçlanması için yapılacak başvuru döneminde geçerli olan asgari ücret üzerinden belirlenmiş durumdaki prime esas kazanç tutarının alt ve üst limitinden hesaplama gerçekleştirilmektedir. Prime esas olan kazancın günlük tutarının yüzde 32’si oranında saptanan günlük rakam ile borçlanılacak gün sayısı çarpılmakta ve böylece ödenmesi gereken toplam tutar hesaplanmaktadır.
Örneğin; 2017 yılı itibarıyla askerlik borçlanmasının bir günü için ödenebilecek en düşük rakam 18.96 TL olarak saptanmıştı.
Askerlik Borçlanması Hesaplama
Askerlik borçlanması için ise günlük en düşük 21,64 TL, en yüksek ise 162,32 TL ödeme yapılması gerekmektedir. Buna göre 18 ay askerlik borçlanması talebini 01 Ocak 2018 tarihinden sonra verme durumunda kişinin ödeyeceği toplam en düşük tutar 11.685,60 TL olmaktadır.
Askerlik Borçlanmasının Hesaplanmasında Önemli Noktalar Nelerdir?
- Askerlik borçlanması, asgari ücretin günlük kazancının %32’si olarak değerlendirilir.
- Borçlanma miktarı, yapıldığı yılın asgari ücretine göre değişim gösterir.
- Emeklilik için her zaman uzun sürelerin borçlanmasına ihtiyaç olmayabilir.
- Bu nedenle askerlik süresinin tamamı yerine sadece bir kısmı da borçlanabilir.
Askerlik Borçlanma Süresi Ne Kadar Olabilir?
Emekliliğin gerçekleşmesi her zaman için uzun sürelere bağlı olmayabilir. Böyle durumlarda kişiler kendi askerlik sürelerinin tamamı yerine, bir bölümünü borçlanmaya esas alabilirler. Bu şekilde bir sınırlamaya hakları vardır.
Mesela; kişinin yaşlılık aylığı alabilmesi için 60 güne ihtiyacı var ise, 60 günden daha uzun olan askerlik süresinin sadece 60 gününü borçlanması yeterli olacaktır. Kişilerin böyle bir sınırlamaya hakkı vardır.
Askerlik Borçlanması Tutarı Geri Alınabilir mi?
Askerlik borçlanmasına başvurup işlemleri sonuçlandırmış olan bir kimse sonradan bu askerlik borçlanmasından vazgeçebilir. Böyle bir durumda ilgili kişi, SGK’ya dilekçe ile başvurarak 5510 sayılı Kanun’un 41. maddesine göre yaptığı askerlik borçlanmasının iptali isteminde bulunabilir ve ödediği tutarın geri ödenmesini talep edebilir.
Askerlik Borçlanma İşlemleri Sırasıyla Nelerdir?
- Askerlik Borçlanma Formu askerlik şubesinden doldurulur ve orada onaylatılır.
- Form ile Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüklerine müracaat edilir.
- Borçlanmaya esas olan tutar belli olur ve ilgiliye tebliğ edilir.
- Söz konusu tutar ilgili tarafından bir ay içinde ödenir.
- Tutar belirtilen sürede ödenmezse tekrar başvuru yapılır.
Askerlik borçlanması Yoluyla Erken Emeklilik Mümkün mü?
Kişinin askerlikte geçen süreleri, kendisinin sigortalılık başlangıç tarihinden daha önce ise söz konusu borçlanma işlemi askerlik görevinin yapıldığı gün sayısı kadar olmak üzere geri çekilebilir. Bu da o kişinin daha erken emekliliğe hak kazanması demek olur.
Mesela; askerlik görevine başlama tarihi 01.01.1990 olan ve buna karşılı ilk sigortalılık tarihi de 01.01.1996 olan bir sigortalı, 18 ay askerlik yapmış ise, bu 18 ayın, yani 540 günün tamamının borçlanılması mümkündür. Bu durumda kişinin ilk işe giriş tarihi 01.01.1996 tarihinden tam 540 gün geriye çekilebilecektir. Bu da ilgili kimsenin ilk işe giriş tarihinin kendi lehine değişmesi ve böylece daha erken emekli olabilmesi demek olacaktır.
Ancak askerlikte geçen süre kişinin sigortalılık başlangıç tarihi sonrasında yer almışsa borçlanma yapılan gün kadar sigortalılık gün sayısına ekleme yapılır, fakat böyle bir durumda ilk işe giriş tarihi aynı olarak kalacaktır.
Askerlik Sigortası Hangi Statüde Değerlendirilir?
Askerlik borçlanma işleminin hangi sigortalılık statüsü kapsamında değerlendirilmesi gerektiği hususu kişinin askerlik borçlanmasını gerçekleştirdiği dönemdeki sigortalılık türüne bağlı olarak saptanmaktadır. Yani kişinin borçlandığı dönemde 4/a’lı ise borçlanmayı 4/a’lı olarak yapmış olur; kişi o dönemde 4/b’li ise bu kez de borçlanması 4/b’li olarak değerlendirilir. Kişi aktif sigortalılık süreci bitiminde ilgili borçlanmayı gerçekleştirmiş ise kişinin son statüsü dikkate alınmaktadır. Örneğin, kişi en son 4/a’lı olarak çalışmış ise askerlik borçlanması da 4/a’lı olarak gerçekleşmiş kabul edilmektedir.