Ülkemizde milyonlarca SGK çalışanı bulunmakta. Her yıl yüzbinlerce çalışan iş değişikliği yapıyor. Bazı iş değişikliklerinde haklarını bilemeyen çalışanlar ciddi kayıplara uğrayabiliyor.
İşten çıkma durumlarında işveren iş çıkış sebeplerini belirli bir takım kodlar ile belirtmek zorundadır. İş değişikliğinde işçi bu kodları e-devlet üzerinden kontrol edebilir. Bu sayede çıkışın doğru kod ile yapılıp yapılmadığını kontrol edebilir. Yanlış kod ile çıkış yapıldığında işçi bazı haklarını kaybedebiliyor.
Bu da işçi bakımından bazen telafisi mümkün olmayan hak kayıplarına yol açabiliyor. Başka bir Kod çeşidi de iş kollarının kodlarıdır. Bu kodlar yanlış girildiğinde yanlış iş kolunda çalıştığınız görünür. Böylelikle iş kolunuza tanımlanmış erken emeklilik hakkınızı yitirebilirsiniz. Bazı mesleklerin erken emeklilik hakkı bulunuyor.
Meslek Kodu Nedir?
Meslek kodları, SGK sisteminde çalıştığınız mesleği ifade eden sayısal ifadelerdir. İşveren tarafından işe giriş bildirgesi verilirken bu kodun bildirilmesi zorunludur. Bu kod ile sizin hangi sektörde ne iş yaptığınız kolaylıkla tespit edilebilir.
Çalıştığınız sektör ve mesleğinizin size sağladığı maaş ve emeklilik haklarınız da bu kodlara göre belirlenir. Kodun yanlış girilmesi halinde emeklilik ve özlük haklarınızda bazı kayıplar yaşayabilirsiniz.
İş Çıkış Kodu Nedir?
Tıpkı meslek kodu gibi, işten çıkma sebepleri de SGK sisteminde bir takım sayısal ifadeler ile temsil edilir. İşten çıkma sebebiniz, işveren tarafından işten çıkış bildirgesinde belirtilmek zorundadır.
Bu kodlardan bazıları özlük haklarınızda kayıplara yol açar. Örneğin, istifa ile çıkış yaptığınız bildirilirse, tazminat hakkınızı kaybedersiniz. Belirli bir sürede itiraz edilmemesi halinde bu kaybınız telafi edilemez bir hal alabilir.
Hangi Kod Ne Anlam İfade Ediyor?
Kodları bilmek ve arada meslek ve çıkış kodlarınızı kontrol etmekte fayda var. Herhangi bir yanlışlık gördüğünüzde zaman kaybetmeden düzeltilmesi için gerekli yerlere başvurmalısınız. 1-50 arasında değişen bu kodlardan bazıları işçinin daha sonra gireceği işleri de etkileyebilir.
Kodlarla ilgili bilgileri çalıştığınız kurumun insan kaynakları biriminden öğrenebilirsiniz. Ayrıca işten ayrılırken yazacağınız dilekçeye hangi sebepten çıkış yaptığınızı net bir şekilde ifade ederseniz, daha sonra oluşacak bir anlaşmazlıkta delil olarak sunabilirsiniz.
SGK İşten Çıkış Kodumu Nasıl Öğrenirim?
İşçinin iş sözleşmesi sonlandırıldığında işverenin SGK’ya bildirmesi gereken koddur. İşveren fesih bildirimini, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, yazılı olarak yapmalıdır. Fesih bildirimi işveren tarafından fesih sebebi açıkça ve kesin bir şekilde belirtilmelidir. Eğer bir işçinin iş sözleşmesi feshediliyorsa, kendisi hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan belirsiz süreli iş sözleşmesi ve o işçinin verimi ya da davranışı ile ilgili nedenlerle feshedilemez.
İş akdinin ne sebeple sonlandırıldığı öncelikle işçinin kendisine net bir şekilde yazılı ve açıklayıcı olarak bildirilir. Sonra SGK’ya da işten çıkışın tarihi ve işten çıkış nedeniyle birlikte bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirim elektronik ortamda Sosyal Güvenlik Kurumu’nun web sayfasından yapılmaktadır. Çıkış nedeni bildirimi, kurumca belirlenmiş olan işten ayrılma kodları kullanılarak yapılır.
Yanlış Kod İle Çıkış Nasıl Düzeltilir?
İşten çıkış kodunu öğrenebilmek için öncesinde işverenin bu kodu SGK sistemine girmesi gerekmektedir. Ancak işveren sisteme işten çıkı kodunu girdikten sonra, koda, e-devlet sisteminin arama çubuğundan, 4A, 4B ve 4C işten çıkış kodu yazılarak ulaşılabilir.
Meslek ve iş çıkış kodlarınızı buraya tıklayarak e-devlet üzerinden görebilirsiniz. Eğer herhangi bir yanlışlık olduğunu görürseniz zaman kaybetmeden yetkili mercilerle görüşmeniz gerekir. Öncelikle çalıştığınız kurumun insan kaynakları ya da muhasebe birimini bu konuda bilgilendirin.
Eğer hata ile yanlış girildiyse bir kaç gün içinde basit işlemler ile kod değiştirilebilir. Eğer insan kaynakları ve ya muhasebe gerekli işlemi yapmazlarsa, hukuki yollara başvurmalısınız. Öncelikle işçi ve işveren arasındaki anlaşmazlıklar arabulucu nezaretinde görüşülür.
Çözüm bulunamaması halinde hukuki yollara başvurma hakkı iki taraf için de açılmış olur. Yanlış kodlar erken emeklilik ve bazı özlük hakları üzerinde etkilidir. Hak kaybı yaşamamak için mutlaka hataları düzeltin.
SGK İşten Çıkış Kodları Neden Kullanılır
Bu kodlar iş sözleşmesinin ne sebeple ve hangi tarafın isteği ile sonlandığını anlatır. Ayrıca sözleşme sonlanmasından sonra işçi ve iş veren haklarının korunması amaçlanır. Hangi haklara sahip olunabileceğinin ya da olunamayacağının tespitini sağlar. İşçi için kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ya da işsizlik maaşı alıp almayacağı gibi konular tespit edilir.
Sosyal Güvenlik Kurumu sistemine iş sözleşmesi bitmiş çalışanların, işten çıkış kodu, tazminat haklarının doğru bir şekilde belirlenmesi açısından doğru bir şekilde girilmelidir. Herhangi bir sebepten bu kodlar yanlış girilirse, işçi aslında hakkı olan bu çeşitli tazminatlardan mahrum kalabilir. İşveren ise çeşitli zorluklarla karşılaşabilir.
4 Kodu İle İş Sözleşmesi Feshi
Bu kodla yapılan fesih; işveren tarafından haklı sebep bildirilmemiş olduğu anlamına gelir. Bu kod için bildirimli fesih de denir. İşçinin herhangi bir kusurunun olmadığı anlamına gelir. 4 numaralı işten çıkış koduyla işten çıkarılan bir işçinin sahip olduğu haklar bunlardır:
- İşçiye kıdem tazminatı hakkı doğar.
- İşçiye ihbar süresi kullandırılır. Bu süre içerisinde işçiye günlük iki saatlik iş arama hakkı verilir. İşveren ihbar süresi bildirilmeden işçinin çıkışını yapmışsa, işçi ihbar tazminatı hakkı kazanır.
- İşveren işçinin varsa maaş alacakları, kullanmadığı yıllık izin ücretleri gibi haklarını öder.
- İşçiye işsizlik maaşı alma hakkı doğar.
8 Kodu İle İş Sözleşmesi Feshi
İşçi emekli olacaksa işveren işçinin işten çıkış bildirimi için bu kodu kullanır. İşçinin engelli raporuyla emekliliği, normal emekliliği veya toptan ödeme yapılması durumlarında 8 numaralı kod seçilir. Tek bir istisna olarak, işçi malulen emekli olacak ise işveren dokuz kodunu seçmelidir. Böyle bir durumla çıkış yapıldığında, işçi işsizlik maaşı hakkı kazanamaz.
