Borsa ve hisse senedi gibi konularla ilgilenen kişiler, “Serbest fiyat nedir? Serbest fiyatlı emir ne demek?” sorularının cevaplarını aramakta ve bu durum yatırımlarından daha sağlıklı sonuç almalarını sağlamaktadır. Borsa, oldukça kapsamlı bir piyasa olup burada yer alan terimleri doğru anlayıp yorumlamak, kazancınızı doğrudan etkileyebilir. Bu sebeple ilk olarak terimleri iyi bilmeli ve bu terimlerin ne gibi sonuçlar doğuracağı hususunda fikir sahibi olmalısınız.
Bu yazıyı da inceleyebilirsiniz: Hisse senedi satan bankalara
Serbest Fiyat Nedir?
Serbest fiyat, bir hisse senedinin o an geçerli alış ve satış fiyatı olarak nitelendirilebilir. Borsada işlem gören hisse senetlerinin alış ve satış fiyatları, yapılan alım ve satımlara göre şekillenmektedir. Herhangi bir hisse senedini almak istediğinizde o an satıştaki payları almış; satış yaparken de elinizdeki hisse senetlerini piyasa fiyatı üzerinden satışa koymuş olursunuz.
Serbest fiyat, borsada kullanılan emir tiplerinden biridir. Bilindiği üzere hisse senedi almak isteyen yatırımcılar, farklı emir yöntemlerini kullanabilmektedir. Serbest fiyat, standart piyasa fiyatı olarak uygulanan emir yöntemlerindendir.
Serbest Fiyatlı Alış Emiri
Serbest fiyatlı alış emri, satıştaki hisse senetleri ve satış miktarına göre şekillenmektedir. Örneğin:
- XXYYZ hisse senedi için serbest fiyatlı emir vermek istiyorsunuz. 2.000 adet hisse senedi satın almak istediğinizi varsayalım. O an satışta 1.300 adet 8,20 fiyatlı hisse senedi satılıyorsa ve sizin emir girişiniz esnasında sizden önce bir başka yatırımcı aynı emri vermediyse satıştaki 1.300 adet hisse senedini o anki fiyattan satın almış olursunuz.
- Serbest fiyat seçeneğiyle işlem yaptığınız için daha sonra bir üst kademedeki fiyat üzerinden kalan 700 adet hisse senedinin alımı gerçekleşir. Örneğin; bir üst kademenin fiyatı 8,30 ise ve satışta o an için 700 adet hisse senedi bulunuyorsa kalan 700 adetlik alım; 8,30 fiyatından gerçekleşir.
Serbest fiyatlı alım, sadece 2 kademe arasında gerçekleşmeyebilir. Serbest fiyatlı emiri tercih ettiğiniz için kaç kademe olursa olsun almak istediğiniz sayıda hisse senedi alınana kadar işlem devam eder. Önceki örnekte 8,30’dan satılan hisse senedi sayısı 500 olsaydı, 2.000 adet için emir verdiğiniz için almanız gereken 200 adet daha hisse senedi olacaktı. Bu durumda bir üst kademeye geçerek kalan 200 adet hisse senedini bir üst fiyattan almış olacaktınız.
Görüldüğü üzere serbest fiyatlı alış emri, alış kararını piyasa fiyatına bırakmaya yönelik bir alım işlemidir. Piyasa fiyatlarının ani yükselişe geçtiği dönemlerde bu yükselişten en asgari şekilde etkilenmenizi sağlar. Siz daha önce emir verdiğiniz için piyasa fiyatında ani bir artış olsa da kademeli bir alım gerçekleşir ve bu durumdan pek fazla etkilenmezsiniz. Fiyatlar aşağı yönlü de hareket edebilir. Bu durumda verdiğiniz emri iptal etmediğiniz müddetçe satıştaki hisse senetlerini almaya devam etmiş olursunuz.
Serbest Fiyatlı Satış Emri
Serbest fiyatlı satış emri, sahip olduğunuz hisse senetlerini satmak istediğinizde yararlanabileceğiniz emir yöntemlerinden biridir. Normal şartlarda elinizdeki hisse senetlerini dilediğiniz fiyattan satabilirsiniz. Piyasa fiyatı ne olursa olsun istediğiniz fiyata geldiğinde satış emri vermeniz halinde piyasa fiyatı o düzeye gelmeden satış gerçekleşmez. Serbest fiyatlı satış emrinde ise durum biraz daha farklı. Zira siz piyasa fiyatından satmak istediğinizde elinizdeki hisse senetleri anlık fiyat üzerinden satılmış olur.
Serbest fiyatlı emir vererek elinizdeki hisse senetlerini satmak istediğinizde hisse senetleriniz başka yatırımcılar tarafından o anki fiyattan alınır ve portföyünüzden o tutarda bir düşüş sağlanır. Emri iptal etmemeniz halinde satış işlemi sona erdiğinde aynı fiyattan alamama gibi bir durumla karşılaşabilirsiniz. Dolayısıyla serbest fiyatlı satış emri vermek için piyasayı iyi takip ediyor olmanız gerekir.
Hisse senedi kredisi hakkında bilgi alabilirsiniz.
Serbest Fiyatlı Emir Riskli midir?
Serbest fiyatlı emir, borsada çok sık kullanılan bir yöntem olmakla beraber belirli riskleri de barındırmaktadır. Yine de alış ve satış için kesin karar veren yatırımcılar tarafından tercih edilebilmektedir.
Sistem, alış ve satış esnasında en iyi kârı elde etmeniz üzerine çalışmaktadır. Yani alım yaparken ilk olarak en düşük fiyattan alım gerçekleşir. Talebinizin karşılanması halinde tek fiyat üzerinden alım yapmış olursunuz. Eğer talebiniz tek bir fiyat üzerinden gerçekleşmezse yine daha fazla kâr edeceğiniz piyasa fiyatına göre işleyiş devam eder. Satış durumunda da en kârlı satış için piyasanın üst tutarından satış işlemine başlanır. Fiyatın aşağı yönlü olması halinde bir alt kademe üzerinden satış devam eder ve satmak istediğiniz hisse senedi tamamen bitene kadar süreç ilerler.
Serbest Fiyatlı Emir Nasıl Verilir?
Serbest fiyatlı emir, genellikle benzer özellikler gösterse de kullanılan piyasaya göre farklılıkları olabilir. Bunun için ilk olarak satın almak ya da satmak istediğiniz hisse senedinin fiyatına tıklamanız gerekmektedir. Eğer alış yapıyorsanız alış emir tipi olarak serbest fiyatı seçmeli ve daha sonra alınacak tutarı sisteme girerek emri gerçekleştirmelisiniz. Benzer şekilde satış yaparken de serbest fiyatlı emir seçeneğine tıklamalı ve satmak istediğiniz tutarı borsa sistemine emir olarak girmelisiniz.
Borsalarda diğer emir tipleri gibi serbest fiyatlı emirlerde de AL ve SAT butonları kullanılır. Serbest fiyatlı emir işlemini alış için kullanacaksanız ilgili hisse senedinin yan tarafında yer alan AL butonuna basmanız gerekir. Elinizdeki hisse senetlerinin satışı için de ilgili hisse senedinin yan kısmındaki SAT butonuna basmanız yeterli olacaktır. Amacınız serbest fiyatlı emir vermekse emir tipini mutlaka değiştirmeniz gerekir.
Kalanı İptal Et Seçeneği Nedir?
Serbest fiyat dışında kullanılan piyasa fiyatında emir seçeneğiyle tek fiyat üzerinden piyasa alımında bulunabilirsiniz. Kalanı iptal et seçeneğini kullanarak yalnızca o anki fiyat üzerinden alım gerçekleştirebilirsiniz.
Yine örnek üzerinde açıklayacak olursak XXYYZ hisse senedi için 2.000 adet alım gerçekleştirmek istediğinizi varsayalım. O an hisse senedinin fiyatı 8,20 ise ve satışta yalnızca 1.500 adet hisse senedi varsa talebiniz 1.500’ün üzerinde olduğu için sizden önce aynı emri veren bir başka yatırımcı yoksa 1.500 adet hisse senedinin tamamı tarafınızca alınır. Satışta başka hisse senedi bulunmadığı için diğer 500 adet talebiniz sistem tarafından otomatik olarak iptal edilmiş olur.
Emir tiplerini bilmek, borsadaki strateji açısından son derece önemlidir. Eğer fiyatların yükseliş ya da artış trendleri ile ilgili fikir sahibiyseniz serbest fiyatlı emir üzerinden işlem yapmanızı pek de önermeyiz. Bunun yerine alış ve satış tutarlarını önceden belirlemeniz daha akıllıca olacaktır. İçeriğimizde paylaştığımız bilgiler yatırım tavsiyesi olmayıp yalnızca bu emir tiplerini öğrenmeniz için paylaşılmıştır.
Yeni hisse senedi alırken ya da elinizdeki hisse senetlerini satarken kendi yatırım kararlarınıza göre hareket etmeniz gerekir. Diğer emir tiplerine de göz atarak hangi emirle alış ya da satış yapacağınıza daha net bir biçimde karar verebilirsiniz.
