Döviz alım satım vergisi, bankalar ya da döviz büroları tarafından satılan doların, euronun, altının ve diğer döviz çeşitlerinin satışı üzerinden alınan BSMV (Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi) kapsamındaki bir gider vergisidir. Aynı zamanda döviz alım satım vergisi, kambiyo vergisi olarak da bilinmektedir. Döviz alım satım vergisi para ve para yerine geçen kıymetli belgelerin değiştirilmesidir.
Döviz alım satım vergisi, uzun bir süre binde 2 yani %0,2 olarak uygulandı. Ancak sonrasında 24 Mayıs 2020 tarihinde Cumhurbaşkanı kararı ile %1’e yükseltildi. Bu durum oldukça sorun yaşattığı için 30 Eylül 2020 tarihinde karar yeniden eski haline getirildi ve döviz alım satım vergisi tekrar %0,2’ye düşürüldü.
Kambiyo vergisi olarak da bilinen döviz alım satım vergisi sadece bankalar ya da alım satım yapan kuruluşlar tarafından, alım işlemi yapılırken alınmaktadır. Dövizinin ya da altının bozulması durumunda döviz alım satım vergisi alınmamaktadır.
Bankalar ya da finansal kuruluşlar döviz alım satım vergisi hesaplarken şu şekilde ilerler; örneğin elinizde 1000 ABD doları alacak meblağ olsun. Bu doları almak için %0,2 BSMV (Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi) vermeniz gerekmektedir. Yani 1000 dolar almak için 2 dolar da BSMV ödeyerek 1002 dolar verip 1000 dolar alabilirsiniz. Döviz alım satım vergisi ya da kambiyo vergisi, döviz ya da fiziki olmayan altın alımı esnasında nakit olarak satıcı kişiye ödenmelidir. Alının döviz alım satım vergisi devlete ödenmek üzere alıcı tarafından tahsis edilir.
Döviz Mevduat Stopaj Oranları
Döviz mevduat stopaj oranları indirimi, insanların parasını Türk lirasında tutmak ve katılım hesaplarında tutmak adına 3 ay uzatıldı. Resmi gazetede yayımlanan döviz mevduat stopaj oranları indirimi 30 Haziran 2022 tarihine kadar uzatılmıştır.
Bu bağlamda Türk lirasının değerini korumak adına ve insanların birikimlerini Türk lirasında tutabilmesi için Türk lirası mevduatları için yapılan stopaj desteği devam etmektedir. Normal şartlarda 31 Mart 2022 tarihinde sonlanması gereken stopaj desteği 30 Haziran tarihine kadar uzatılmıştır. Sürecin devamında tekrar tarih uzatılabilir şeklinde öngörüler vardır. Süreler 3 aylık olarak uzatılmaktadır.
Kur korumalı mevduata yatırım yapan vatandaşlar için de paralarını korumak adına çalışmalar yapılıyor. Birikimlerini TL mevduatında tutan kişilerin paralarının kur dalgalanması karşısında erimemesi için “Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat” sistemi getirilmiştir. 21 Aralık 2021 tarihinde çıkan bu sistem ile hesap açılışından vade tarihleri arasındaki kur değişim oranı kıyaslanacaktır. Bu durumda yüksek oran üzerinden kişinin hesabına parası yatırılacaktır.
İlgili mevduat oranına ise stopaj uygulanmayacaktır. Kur korumalı mevduat hesapları 3 aylık periyotlar ile çalışmaktadır. Örneğin 3,6,9 ya da 12 aylık vadeler ile hesabınızı açabilirsiniz. İlgili siteme isteyen bankalar katılabilmektedir. Ayrıca sizin verdiğiniz vade süresi dolmadan hesabınızdan para çekmek isterseniz hesabınız vadesiz hesaba dönüşecektir.
Döviz mevduat stopaj oranları indirimi ve kur korumalı mevduat yatırımı ile Türk lirasının değeri arttırılmaktadır. Ancak döviz talebi ve Türk lirasının fiyatındaki dalgalanmanın dengelenememesi yüksek enflasyon riskine bağlıdır.
Cumhurbaşkanı kararı doğrultusunda uygulanacak döviz mevduat stopaj oranları vadesi 6 aya kadar olan kur korumalı mevduat hesapları için %5, 12 aya kadar olanlar için %3 ve 12 aydan yani 1 yıldan uzun olan kur korumalı mevduat hesapları için döviz mevduat stopaj oranları 0 olarak belirlenmiştir ve devam edecektir. Bununla birlikte enflasyon oranına bağlı olan vadeli hesaplarda yani değişken faiz oranı uygulanan vadeli hesaplarda da mevduat faizleri 0 olarak devam edecektir.
Ayrıca yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlar için de şu karar alınmıştır. Döviz unvanı dışındaki elde edilen karma, eurobond, dış borçlanma yatırım fonlarından alınan gelir üzerinden %0 kesinti yapılacaktır. Bu durumda vatandaşın Türk lirasına yapmış olduğu yatırım ile hem yatırımı yapan karlı çıkacaktır hem de Türk lirasının fiyatı üzerindeki dalgalanma yavaşlatılarak Türk lirasının değeri artırılacaktır.
Döviz mevduat stopaj oranları üzerindeki indirim ile insanlar Türk lirasına daha fazla yatırım yapmaya başlamışlardır. Bu yüzden 31 Mart 2022’den 30 Haziran 2022 tarihine uzatılan stopaj desteğinin daha fazla uzatılması mümkündür.
Döviz Piyasası Saat Kaçta Açılıyor?
Piyasaya göre işlem saatleri değişiklik göstermektedir. Örneğin Foreks piyasalarında hafta içinde 24 saat işlem yapılabilmektedir. Yani Foreks piyasası 5 gün 24 saat çalışmaktadır. Foreks piyasası pazarı pazartesiye bağlayan gece saat 00:00’da açılır ve cuma günü 23:59’a kadar açık olmaya devam eder. Foreks piyasası 24 saat açık olması yatırımcı adına oldukça önemlidir. Özellikle gece vakitlerinde makas oldukça daraldığı için yatırımcılar daha fazla kar ederler.
Onun haricinde kurdaki dalgalanmayı kara çevirmek isteyen herkes döviz bürolarının ya da piyasanın kaçta açıldığını merak etmektedir. İşlemlerinizi döviz büroları ile yapıyorsanız, bürolar sabah 09:00’da açılmaktadır. Bununla birlikte akşam da 19:00 ile 20:00 saatleri arasında kapanmaktadır. Bürolar kişilere bağlı olduğu için saat farkı doğmaktadır. Ancak yasal olarak saat 20:00’dan sonra döviz bürosu kapalı olmalıdır. Döviz büroları Merkez Bankası’na bağlı oldukları için aynı anda açılırlar.
Ülkemizdeki piyasa da bu saatte açıldığı için işlemler 09:00’dan sonra yapılmaktadır. Ayrıca ülkemizde bazı döviz büroları hafta sonu da işlem yapmaktadır. Bu durum daha çok turist olan şehirlerdedir.
Finansal piyasalar ile işlem yapıyorsanız döviz piyasasını bilmeniz oldukça önemli olacaktır. İşlem yapmaya ne zaman başlayacağınızı bilmek size öncelik sağlayacaktır. Yatırımcı iseniz döviz dediğimiz yani yabancı ülke paralarının alım satım işlemleri yapılması kısa vadede ya da uzun vadede size kar bırakabilir. Bu işlemler farklı piyasalar üzerinden yapılmaktadır. Örneğin döviz alım satımını bankalar aracılığıyla yapıyorsanız hafta içi 09:00 ile 17:00 saatleri arasında yapabilirsiniz.
Bankaların açık olduğu saatlerde döviz alım satımı yapılabilir. Bu durumda da döviz alım satım vergisi devlete verilmek üzere banka tarafından hesabınızdan tahsil edilecektir. Bununla birlikte artık neredeyse herkes mobil bankacılığı kullanmaktadır. Mobil bankacılık üzerinden işlemlerinizi gerçekleştiriyorsanız 7 gün 24 saat döviz işlemlerini yapabilirsiniz.
Ancak bildiğiniz gibi hafta sonlarında piyasalar oldukça durgun olacaktır. Bununla birlikte bilinmesi gereken en önemli durum mesai saatleri dışında döviz alım satım fiyatlarında makas aralığı fazlaca açılacaktır. Makas; bir dövizin alış ile satışı arasındaki farktır. Yani siz mesai saatleri dışında dövizinizi bozdurmak isterseniz değerinden çok daha düşük bir tutara bozdurmak zorunda kalırsınız. Bununla birlikte bankaların belirledikleri makas da değişkenlik gösterebilir. Bu yüzden çalıştığınız tüm bankaların alım satım fiyatlarını kontrol edebilirsiniz.
Bankalar dışında yukarıda bahsettiğimiz gibi döviz bürolarını da tercih edebilirsiniz. Örneğin havaalanındaki yurt dışı tarafında çalışan döviz büroları da 7/24 açık olarak hizmet vermektedir. Aynı şekilde hafta sonu açık olan döviz bürolarında da makas oldukça açıktır. Hafta sonu olması ve az sayıda açık döviz bürosu olması sizi kayba uğratabilir.
Bununla birlikte borsaların da açılış ve kapanış saatleri değişkenlik göstermektedir. BİST yani Borsa İstanbul hafta içi saat 09:40 ile 18:10 saatleri arasında işleme açıktır. Bu saatlerden sonra işlem yapılamamaktadır.
