Kıymetleri evrakların bir diğer çeşidi olarak bulunan kambiyo senetleri, değerli kağıtların bütün özelliklerini barındırır. Ödeme aracı olan senetler; Ticaret Hukuku’na bağlı olarak işlem görür ve çek, bono, poliçe kambiyo senetlerinin alt çeşididir.
Kambiyo Senedine İtiraz Dilekçesi
Mahsus haiz yoluyla takiplerde borçlu, ödeme emrinin kendine ulaşmasının ardından 5 gün içinde takipte bulunan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine dilekçeyle başvuru yaparak imza ya da borca itiraz etme hakkına sahip olmaktadır. Ödeme emrine itiraz edilmesi, satış hariç takip işlemlerini engellemez. Ancak ödeme emrine itiraz eden borçlu kişi, mallarının haczini ve icra veznesindeki paralarının alacaklı kişiye ödenmemesi açısından icra mahkemesinden icra takibini geçici olarak durdurulmasını talep edebilir. Ayrıca gereken kriterlerin oluşması halinde hakim, kanaat uygularsa icra mahkemesi geçici durdurma kararı alabilir. İcra mahkemesi tarafından verilen bu karar, tedbir niteliği barındırdığından temyize olmaz. Kararı veren icra mahkemesi, itirazın esası hakkında karar verir ve ödeme emrine itiraz yapacağı incelemeleri duruşmalı yapması zorunludur.
Kambiyo Senedine İtiraz Süresi
Kişilerin kambiyo senetlerine itiraz edebilmeleri için ödeme emri geldikten sonra 5 gün içinde itiraz etme süreleri vardır. Borçlu kişi dilekçesinde imzaya itiraz ettiğini açık bir şekilde belirtmelidir. Yoksa kambiyo senedinde yer alan imzayı kabul etmiş sayılır.
Kambiyo Senedine İtiraz Davası
İcra mahkemesi, imzaya itirazı kabul ederse alacaklı kişinin kambiyo senedini takibe almakla kastı veya kötü niyeti olduğunu kanıtlarsa alacaklıyı alacağın %20’sinden az olmamak kaydıyla tazminata mahkûm eder. Dahası icra mahkemesi alacaklı aleyhinde %10’u kadar para cezası uygulayabilir.
İcra mahkemesi, imzaya itiraz kararı ile takip durur. Kararın kesinleşmesinin ardından takip iptal edilerek eğer borçlunun malları haczedilmişse haciz kalkar. İcra mahkemesinin aldığı kararlar, kesin hüküm teşkil etmemesinden dolayı takibi iptal olan alacaklının genel mahkemelerde alacak davası açma hakkı bulunur. Ancak icra mahkemesi yapılan incelemeler sonunda imzanın borçluya ait olduğunu kanıtlarsa, itirazın reddine karar alır.
Kambiyo Senedinin Çeşitleri
Bono
Kambiyo senetlerinin parçaları arasında yer alan bono, ticari işlemlerde kullanılarak hayatı kolaylaştırır. Alıcı ile satıcı arasında varılan anlaşmada, alıcının yeterli oranda nakdi bulunmamasına karşılık belli bir tarih aralığında ödeme yapacağı sözünü açıklayan bono verir. Ticari işlemler bu şekilde yapılır ve bono olarak dile getirilen kambiyo senedi, alıcıya belirlenen sürede alacağını tahsil edeceğini garantilemiş olur. Bonosu bulunan alacaklı, bononun banka tarafından da bozdurulmasından ötürü kendini garantiye almış sayılır.
Çünkü bankalar, bonosu bulunan kişilere bono karşılığında belli bir tutar kesinti ile ödeme sağlar. Bu şekilde borçlu kişi alacaklı olarak artık bankayla iletişim halindedir. Ancak bononun geçerli kılınması için üstünde bono, vade tarihi, alacaklı adı ve soyadı gibi önemli bilgilerin yer alması zorunludur.
Poliçe
Bono gibi 2 kişi arasında değil, 3 kişi arasında imzalanan belgelere verilen addır. Senedi oluşturan kişi, alacaklı ve borçlu poliçede muhatap olarak alınan kişi ya da kurumlar olacaktır. Poliçe, borçlu olan kişide kalır ve borçlu borcunu alacaklı kişiye veya senedi düzenleyen kişiye öder. Böylece senedi düzenleyen kişi aslında hem alacaklı hem de borçlu konumundadır. Diğer senetlerde olduğu gibi poliçede de şekil unsuru gözetilir. Poliçenin geçerli sayılması için şekil bakımından yasalara aykırı olmaması gerekir. Şekil unsuru demek, poliçe karşılığı bir kelimenin mevcut olması, borçlu olan kişinin isminin yazması, ödenmesi gereken tutar gibi. Vade sonu tarihinin poliçe üzerine yazılması zorunlu olmamaktadır.
Çek
Poliçe gibi 3 kişinin imzalanması ile yürürlükte olan ödeme aracına denir. Şekil unsuru çeklerde de söz konusudur ve bonoda olduğu gibi çekin de devri olur. Çekler 2 şekilde devir edilir; ilki çek belli bir kişinin üzerine devredilerek ödemeyi yalnızca üstünde ismi yazan kişinin almasıdır. Diğer şekil ise; devredilen çek üstünde ad yazılmaz ve çeki elinde olan kişi ödemeyi üstünde yazan bankadan tahsil eder.
